Na łamach portalu HealthLine pojawił się artykuł dotyczący postępów w badaniach nad komórkami macierzystymi, które mają wskazać ich możliwą rolę w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. Jak się okazuje wyniki II fazy badania są obiecujące i mogą dać nadzieję na jeszcze skuteczniejsze leczenie RZS.
Terapia komórkami macierzystymi jest coraz częstszym tematem rozmów zarówno w środowisku lekarzy jak i pacjentów, wymieniających swoje poglądy na forach internetowych.
Jedna z australijskich firm farmaceutycznych Mesoblast stara się ustalić, czy faktycznie komórki macierzyste mogą odegrać kluczową rolę w leczeniu chorób przewlekłych o podłożu zwyrodnieniowym i zapalnym np. RZS. Firma pracuje obecnie nad rozwojem terapii dla osób chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów, które nie odpowiedziały pozytywnie na leczenie inhibitorami TNF, takimi jak Remicade, Enbrel czy Humira.
Wyniki badań
II faza badań została przeprowadzona na 48 pacjentach, którzy otrzymywali komórki macierzyste w postaci zastrzyku. Jak tłumaczy firma Mesoblast, osoby te odczuwały poprawę w leczeniu nawet 9 miesięcy po otrzymaniu pierwszego „wlewu”. Daje to pozytywne rokowanie dla osób chorych na RZS, które negatywnie odpowiedziały na leczenie lekami TNF. Mowa tu o 20% do nawet 40% chorych, którzy nie odpowiedzieli lub źle odpowiedzieli na leczenie lekami z tej grupy.
Co więcej, być może jeszcze lepszą informacją od powyższej jest ta, iż w trakcie badania zaobserwowano bardzo małą toksyczność tej formy terapii i niewielkie występowanie skutków ubocznych, w porównaniu do obecnie prowadzonych form leczenia. Świadczą o tym pierwsze obserwacje, które jednak muszą uzyskać potwierdzenie w kolejnych fazach badań.
Jak działa leczenie komórkami macierzystymi w RZS?
Terapia wykorzystuje tzw. mezenchymalne komórki macierzyste (czyli komórki łącznotkankowe tzw. MSC) pozyskiwane ze szpiku kostnego lub tkanki tłuszczowej, których podstawową zaletą jest fakt, iż nie powodują odpowiedzi odpornościowej organizmu (czyli nie są postrzegane przez system odpornościowy chorego za wrogie, które należy zwalczyć). Dzięki temu same komórki, zawierając specjalne receptory mogą skutecznie przeciwdziałać skutkom choroby, pośrednio hamując jej rozwój.
W grudniu 2015 roku w sieci pojawił komunikat wydany przez Komisję Europejską, w którym przedstawiono wstępne wyniki badań unijnych naukowców, którzy badali metodę leczenia RZS bazującą na allogenicznych komórkach MSC.
W ramach projektu REGENER-AR przeprowadzono testy na myszach, które miały określić jak zachowują się komórki macierzyste po podaniu. Naukowcy badali również biorozprzestrzenianie i skuteczność tych komórek in vivo (czyli na żywym organizmie), oraz alternatywne drogi podawania (np. do naczyń limfatycznych). Dodatkowo w ukończonym z powodzeniem kolejnym badaniu klinicznym fazy Ib/IIa, 53 opornych na leczenie chorych na RZS było leczonych różnymi dawkami dojrzałych komórek macierzystych (pozyskanych z tkanki tłuszczowej) a następnie monitorowanych przez pół roku. Wyniki pokazały bezpieczeństwo tej metody oraz stanowiły pierwsze potwierdzenie jej potencjalnej skuteczności. Jak się dowiedzieliśmy wówczas, z informacji prasowej, jeden z partnerów badania klinicznego miał rozpocząć badanie kliniczne fazy II, obejmującego pacjentów na wczesnych etapach RZS opornych na metotreksat.
Przypomnijmy, że do tej pory komórki macierzyste były używane zazwyczaj do leczenia urazów ortopedycznych (do leczenia uszkodzeń ścięgien, chrząstki stawowej, przy wczesnych zmianach zniekształceniowo-zwyrodnieniowych).
Dalsze starania w kierunku odkrywania innowacyjnych terapii komórkami MSC powinny przetrzeć szlak rozwojowi tego leczenia również w przypadku innych zaburzeń związanych z układem odpornościowym np. w leczeniu RZS, ŁZS, MIZS itd.
Jeśli chodzi o Polskę to w 2013 roku u małego pacjenta z MIZS (młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów), przeprowadzono zabieg wprowadzenia komórek macierzystych (pobranych ze szpiku kostnego z talerza biodrowego) do stawu kolanowego. Jak tłumaczy w wywiadzie pediatra i reumatolog dr Zbigniew Żuber „bardzo szybko nastąpiła wyraźna poprawa – przykurcz stawu ustąpił, pacjent nie ma dolegliwości i nie ma nawrotów obrzęku ani wysięku w stawie do chwili obecnej.” Podkreśla jednak, że „należy jednak pamiętać, że MIZS to choroba ogólnoustrojowa, a my ratowaliśmy staw kolanowy, który ta choroba systematycznie niszczyła. Wszystkie inne dostępne środki i metody stosowane wcześniej zawiodły. Nasza próba ratowania stawu powiodła się. Na jak długo tego nie wiemy, ale jest to tylko uzupełnienie zasadniczego leczenia, z którego nie powinno się rezygnować.”
Badania nad mezenchymalnymi komórkami macierzystymi w RZS są obecnie prowadzone w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w ramach grantu SONATA, którego kierownikiem jest dr Urszula Skalska. (aktualność na dzień 03.2017 r.)
Koszty leczenia komórkami macierzystymi
Jaka jest cena leczenia komórkami macierzystymi? Tego do końca nie wiadomo, choćby ze względu na fakt, że w przypadku terapii w chorobach przewlekłych, prowadzone badania mają charakter wstępny.
Aby jednak zobaczyć skalę kosztów możemy prześledzić cenniki odnoszące się do zabiegów ortopedycznych z udziałem komórek macierzystych.
I tak w cenniku (z dn. 12.10.2016 r.) Szpitala Specjalistycznego im. Św. Rodziny w Rudnej Małej k. Rzeszowa za zabieg podania komórek macierzystych LipoGems do dysków kręgosłupa z usunięciem przepukliny (techniką DiscFx) zapłacimy 11 000 zł. Za artroskopię operacyjną kolana z podaniem komórek macierzystych LipoGems – 8 000 zł. Za zabieg podania komórek macierzystych LipoGems do stawu lub stawów kolanowych – 6 000 zł do 1 stawu + 1 000 zł (za każdy kolejny).
Wg portalu Poradnik Zdrowie (autor: dr lek. med. Grzegorz Prasałek) „za przygotowanie komórek macierzystych do wszczepienia i zabieg trzeba zapłacić ok. 8 tys. zł, a za specjalistyczną rehabilitację konieczną po zabiegu – ok. 5 tys. zł”. Narodowy Fundusz Zdrowia na dzień 19.03.2017 r. nie refunduje zabiegów komórkami macierzystymi.
Oceń ten artykuł 
(15 oddanych głosów. Średnia ocena: 4,13 )
Loading...
Źródła:
- „Regenerative Stem Cell Treatment Offers Hope for People with Rheumatoid Arthritis”, Ashley Boynes-Shuck, http://www.healthline.com, 18.03.2017 r.
- „Komórki macierzyste w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów”, http://cordis.europa.eu, 29.12.2015 r.
- „Przeszczep komórek macierzystych w leczeniu MIZS”, http://tacyjakja.pl, 06/2015 r.
- „Miniony rok pod znakiem stypendiów EMBO!”, http://spartanska.pl, 02/2017 r.
- Cennik usług medycznych Szpitala Specjalistycznego im. Św. Rodziny Sp. z o.o., http://www.klinika-rzeszow.pl, 12.10.2016 r.
- „Komórki macierzyste leczą zwyrodnienie stawów”, lek. med. Grzegorz Prasałek, http://www.poradnikzdrowie.pl, 12/2014 r.
